Lista aktualności Lista aktualności

Żagiew zimowa i orzechówka mączysta – zimowe grzyby.

Zimą, gdy na drzewach i krzewach brak liści i nie ma również pięknych barwnych kwiatów, które przykuwałyby naszą uwagę łatwiej jest dostrzec twory przyrody, których zazwyczaj nie zauważamy.

Mowa jest tu o bogatym świecie grzybów nadrzewnych, pośród którego jest spory zasób gatunków o owocnikach występujących również zimą. Do takich gatunków zaliczają się czyrenie, hubiak pospolity (które były już przedstawiane na naszej stronie) oraz jeszcze wiele innych, a pośród nich tytułowe gatunki.

 

Żagiew zimowa (Polyporus brumalis), to dość pospolity w naszym kraju grzyb nadrzewny wytwarzający owocniki na ogół dopiero pod koniec listopada, które występują
aż do nadejścia wiosny. Jeżeli zima jest dość łagodna, a owocników nie przykryje śnieg,
to z pewnością spotkamy je podczas zimowych spacerów. Zdarza się jednak tak, że podczas bardzo mroźnej zimy mogą one nie rozwijać się i zaobserwujemy je dopiero na przedwiośniu, gdy mrozy zelżeją.
Żagiew zimowa rozwija się na obumarłych gałęziach i pniach, a na swoich żywicieli wybiera zazwyczaj brzozy i olchy, a czasami można ją spotkać także na grabach
 i bukach.

 

Owocniki żagwi zimowej, to niewielkie twory, których kapelusiki dorastają do około 8cm średnicy. Osadzone są one na krótkim trzonie i stąd też inna nazwa tego grzyba – huba trzoneczkowa. Kapelusze najczęściej mają ciemnobrunatną barwę, ale mogą też przybierać kolory od żółtobrunatnego przez czerwonobrunatny, aż po niemalże czarnobrunatny. Jeżeli spotkamy stare owocniki, to mogą być już bardzo wypłowiałe. Po zajrzeniu pod spód kapelusza, ujrzymy rurkowaty, kremowy hymenofor o kanciastych drobnych porach.  

 

Kolejna bohaterka, to orzechówka mączysta (Encoelia furfuracea), której owocniki spotkamy tylko zimą. Nawet ciężkie mrozy nie są im straszne, jednakże już na początku wiosny,
gdy temperatury zaczynają rosnąć, to owocniki powoli usychają i zamierają.
Gatunek ten uznawany jest w naszym kraju za rzadki, ale to za pewne przyczyna niewielkich owocników, które są przeoczane.

 

Gdzie szukać orzechówki? Jeżeli będziemy spacerowali po lesie i napotkamy grupki rosnących leszczyn, warto uważnie przyjrzeć się im, a przy odrobinie szczęścia spotkamy jej owocniki. Początkowo na zamierających pędach dostrzeżemy spękaną, odstającą korę,
a spod niej będą wystawać niewielkie twory naszej orzechówki. Na początku rozwoju mają one nieregularne, koliste kształty, jasny orzechowy kolor i są puste w środku.
Później rozkwitają i wyglądają jak małe grzybowe, brązowe gwiazdki o średnicy ok. 2cm.

 

Więcej informacji o orzechówce w archiwalnym numerze Natury Przyrody Warmii i Mazur:

http://www.pronauka.org/web_documents/Natura%202017_2_46.pdf

 

Oba przedstawiane grzyby są saprotrofami rozkładającym martwą materię organiczną, przez co pełnią ważną rolę w przyrodzie, a z gospodarczego punktu widzenia nie przynoszą one strat. Ich owocniki u nas uchodzą za niejadalne, jednakże kapelusiki żagwi zimowej
w niektórych krajach są spożywane. Ponadto badania naukowe dowiodły, że żagiew zimowa zawiera substancje o działaniu przeciwnowotworowym.