Lista aktualności Lista aktualności

KLESZCZE w lasach i nie tylko…

W Starożytności utożsamiane z siłą, wytrwałością i uporem. W starych papirusach opisywane jako organizmy mające właściwości lecznicze. Obecnie liczne badania potwierdzają, że są to bardzo niebezpieczne organizmy przenoszące groźne choroby wśród zwierząt i ludzi.

W Polsce oznaczono 19 gatunków kleszczy, których środowisko życia zależy od preferencji żywieniowych. Część z nich bytuje na poddaszach, w starych budynkach mieszkalnych, inne zamieszkują jaskinie, nory, bądź gniazda, natomiast te najbardziej niebezpieczne dla ludzi wybierają tereny leśne, łąki, ogrody. Obszary gdzie wśród traw i krzewów mogą czekać na swojego żywiciela. Żerowanie rozpoczynają, gdy temperatura przy gruncie osiąga min. 3-5° C, okres wzmożonej aktywności przypada na wiosnę i jesień. Występują w strefach do 1,5 metra wysokości. Ich rozmieszczenie jest nierównomierne, dlatego można je spotkać prawie wszędzie. Najczęściej występującymi gatunkami na łąkach i w lasach są kleszcz pospolity Ixodes ricinus L. i kleszcz łąkowy Dermacentor reticulatus F., potwierdzają to badania pracy inżynierskiej prowadzone na terenie Leśnictwa Różanka (Nadleśnictwo Kudypy).

Życie pajęczaków składa się z dwóch faz: pasożytniczej, podczas której pobiera on krew od swojego gospodarza i pozapasożytniczej, która trwa większość życia. Cykl rozwojowy opisywanych pajęczaków trwa około 2 lat. Przez ten okres pasożyty linieją zwiększając swoje rozmiary. Wyróżnia się 3 stadia atakujące: larwy, nimfy i postacie dorosłe (samce i samice). Larwy najczęściej atakują małe ssaki, ptaki i gady, nimfy i dorosłe osobniki większe ssaki i gady. Wśród organizmów dorosłych występuje dymorfizm płciowy, dzięki czemu można w łatwy sposób odróżnić płeć osobnika. Jak to bywa w świecie zwierząt samica jest większa od samca. Cechą różnicującą poszczególne gatunki jest chetotaksja, czyli liczba i układ na ciele drobnych włosków tzw. szczecinek.

Kleszcze przez kontakt z krwią przenoszą chorobotwórcze patogeny, takie jak wirusy kleszczowego zapalenia mózgu i opon mózgowo-rdzeniowych, wirusy choroby skokowej owiec, krętki boreliozy, pierwotniaki powodujące babeszjozę, a także toksoplazmozę. Choroby te często objawiają się wieloczynnikowo, są trudne do zdiagnozowania, utrudniają prawidłowe funkcjonowanie organizmu, w wielu przypadkach są nieuleczalne. Niestety nie na wszystkie choroby jest lekarstwo lub szczepionka, dlatego jeśli istnieje taka możliwość powinno się z niej skorzystać.

Wybierając się w miejsca zagrożone występowaniem kleszczy, należy:
  • zadbać o odpowiedni strój zakrywający ciało, buty za kostkę, nakrycie głowy,
  •  stosować środki odstraszające i ochronne.
  •  Po powrocie z lasu należy wziąć prysznic, zaleca się starannie przejrzeć całe ciało. U dzieci kleszcze wbijają się w skórę głowy i w okolice uszu, u dorosłych w miejsca, gdzie skóra jest cienka.

 

W momencie znalezienia kleszcza powinno się jak najszybciej usunąć pasożyta, w rękawiczkach i pęsetą, miejsce po ukąszeniu odkazić i obserwować. Gdy pojawią się niepokojące objawy niezwłocznie zgłosić się do lekarza.