Lista aktualności Lista aktualności

Biała i czarna huba brzozowa – lecznicza moc grzybów

Grzyby nadrzewne to organizmy o wielu obliczach. Z jednej strony to patogeny powodujące psucie się drewna, z drugiej to ważni dla środowiska reducenci, czy też pożywienie dla różnych zwierząt i ludzi, a z jeszcze innej strony, to leki do walki nawet z najcięższymi chorobami.

Biała huba, to jedna z nazw białoporka brzozowego (Fomitopsis betulina), zwanego również m.in. porkiem brzozowym, czy też hubą brzozową. Grzyb ten rozwija się wyłącznie na brzozach i ma tak charakterystyczne owocniki, że każdy bez trudu go rozpozna. Są one jednoroczne i na ogół zaczynają pojawiają się od lata do połowy jesieni.

Białoporek jest pasożytem i saprotrofem, czyli poraża zarówno żywe, zdrowe brzozy, jak i te już zamierające. W trakcie rozwoju w zaatakowanym drzewie, jego enzymy doprowadzają do brunatnej zgnilizny drewna. Tym samym powodują straty w surowcu drzewnym.
To tak w skrócie o negatywnym obliczu porka. Z drugiej strony, jest on bardzo pożytecznym grzybem, a świadczą o tym jego liczne właściwości lecznicze.

Już w dawnych czasach huba ta była wykorzystywana w medycynie ludowej. I nie jest tu mowa o kilku lub kilkunastu poprzednich pokoleniach. Historia Ӧtzi – człowieka lodu poświadcza, że właściwości białoporka były znane i wykorzystywane już ponad 5000 lat temu.

Na co pomocne są odpowiednio przygotowane owocniki? W pierwszej kolejności można je wykorzystać jako chłonny środek opatrunkowy. W dodatku leczenie ran wspomoże zawarta w nim piptamina będąca antybiotykiem i działająca pomocnie, gdy nie będziemy mieli pod ręką czegoś do odkażenia rany. Idąc dalej, herbata lub nalewka przygotowana z owocników przyda się w przypadku stanów zapalnych, problemów z układem pokarmowym i zwalczaniu w nim pasożytów. Napoje te wzmocnią także naszą odporność, a gdy zbytnio zdenerwujemy sie, to pomogą uspokoić się, a to dzięki zawartej w nich fenyloetyloaminie. Ponadto różne związki obecne w owocnikach mają działanie bakteriobójcze oraz wspierają walkę z chorobami odkleszczowymi i nowotworowymi.

Czarna huba brzozowa to z kolei inne określenie błyskoporka podkorowego (Inonotus obliquus), znanego również pod takimi nazwami jak: błyskoporek ukośny, włóknouszek ukośny, huba skośno rurkowa, guz brzozowy, czyr, czarcie oko, czaga. Choć w głównej huba ta mierze rozwija się na brzozach, to może również występować na innych gatunkach drzew liściastych, m.in. na buku, olszy, klonie, grabie i topoli. Jest pasożytem i w porażonych drzewach, w przeciwieństwie do poprzednika, powoduje białą zgniliznę drewna.

Grzyb ten wytwarza dwa typy owocników. Jeden z nich to sklerocjum mające postać nieregularnej przypominającej nieco zwęglone drewno narośli rozwijającej się na pniu. Owocniki te są wieloletnie i rosną bardzo powoli. Drugi rodzaj rozwija się w pobliżu sklerocji pod korą, dlatego też jest trudny do zaobserwowania. Ma on postać cienkiego, skórzastego lub korkowatego tworu barwy na ogół żółtawo oliwkowej, który może mieć szerokość kilkudziesięciu centymetrów, a długość nawet kilku metrów. Owocniki te rozwijają się tuż przed lub dopiero po obumarciu drzewa.

Błyskoporek podkorowy ma całą gamę właściwości leczniczych. Jego owocniki nie były wykorzystywane leczniczo od tak dawna jak te białoporka, a przynajmniej nie ma na to namacalnych dowodów. Pierwsze wzmianki o leczeniu tym grzybem pochodzą z około XVI wieku n.e.  Zawarte w sklerocjach błyskoporka związki mają podobne działanie jak w przypadku przedstawionego wcześniej białoporka. Pomocne są m.in. w problemach z układem pokarmowym, wspomagają przemianę materii i poprawiają apetyt. Wspomagają odporność organizmu na infekcje, a także mają działanie przeciwbólowe, antywirusowe i przeciwnowotworowe.

Lecznicze właściwości obydwu przedstawionych grzybów, które były wykorzystywane od wieków w medycynie ludowej, potwierdzają współczesne badania farmakologiczne.W wielu przypadkach na różne dolegliwości były i są stosowane mieszanki białej i czarnej huby brzozowej.

W sprzedaży internetowej w sklepach zielarskich dostępne są m.in. różnego rodzaju wyciągi, ekstrakty i herbatki z przedstawionych powyżej grzybów. W różnych źródłach można doszukać się wielu przepisów przedstawiających sposoby przygotowania i wykorzystania tych hub. Chcąc jednak korzystać samodzielnie z właściwości leczniczych czagi i porka brzozowego lepiej jednak robić to z rozwagą zwłaszcza, jeżeli nie ma się doświadczenia w tym temacie.
Ponadto błyskoporek podkorowy jest w Polsce objęty ochroną częściową i zbieranie jego owocników bez odpowiedniego zezwolenia jest zabronione.