Asset Publisher
Poznaj nasze drzewa - świerk pospolity
igły świerkowe są krótkie i ostro zakończone.
Kora świerkowa łuszczy się łuseczkowato.
Szyszka świerkowa jest wydłuzona.
Świerki rosnące na otwartej przestrzeni mają najczęściej kształt stożka.
Nazwę tego gatunku w gwarach ludowych odmieniano na rożne sposoby: „smrek” i „smrecek” na Podhalu, „smerek” w Bieszczadach, „smrok” i „smroczyna” na Pogorzu, „smereka” na Podlasiu i „skrzek” w Radomskiem.
Świerk pospolity bo o nim mowa to drzewo dorastające do 50m, tworzy wysmukłą, stożkowatą koronę, z regularnymi, okółkowo ułożonymi konarami. Pień pokryty jest łuskowatą, brązową korowiną. Igły są krótkie (1–3 cm), zaostrzone o kwadratowym przekroju poprzecznym. Ułożone są równomiernie na gałęziach i utrzymują się na gałązkach przez 5-7 lat. Owocem są brązowe, wydłużone szyszki, skierowane w dół, zawierają oskrzydlone nasiona.
Świerk pospolity jest jedynym gatunkiem świerka występujący naturalnie w Polsce. Występuje w dwóch obszarach: na północnym wschodzie (głownie na Mazurach, Suwalszczyźnie i w Puszczy Białowieskiej) oraz na południu Polski w górach gdzie rośnie do wysokości 1600m n pm . W Alpach te drzewa potrafią sięgać nawet powyżej 2200 m n.p.m.
Jeszcze niedawno przedmiotem dumy były świerki istebniańskie rosnący w Beskidzie Śląskim. Osiągał on wysokość ponad 50 m, pień miał gładki, bezsęczny, dobrze oczyszczający się z gałązek, a koronę wąską i regularną. Niestety, od kilku lat beskidzkie świerki, osłabione zanieczyszczeniami powietrza, zaatakowane przez opieńkę miodową i kornika drukarza, masowo wymierają, co powoduje wypadanie całych połaci drzewostanów. Świerki posiadają bardzo płaski i tuż pod powierzchnią ziemi rozłożony system korzeniowy (tzw. talerzowy). Stąd łatwo ulegają one wyłamaniu przez porywiste wiatry. Największe spustoszenia w ich drzewostanie wywołują wiatry halne.
Drzewo to jest obecne na wielu symbolach. Najwyższe odznaczenie łowieckie – „Złom”, to kompozycja gałązki świerka z gałązką drzewa liściastego. Jednak najważniejszą symboliczną funkcję świerk pełni, jako choinka. Tradycja drzewka bożonarodzeniowego w obecnej formie przyjęła się na ziemiach polskich dopiero z końcem XVIII w. Co roku wiele młodych świerków trafia do naszych mieszkań w postaci choinek,
Świerkowi w wierzeniach ludowych przypisywano wiele pozytywnych cech. Górale zatykali za pas jego gałązki, tzw „smędzianki” mające ich chronić od różnych nieszczęść. Stanowiły też antidotum na wszelkiego typu złe czary i uroki. Zabobonna ludność wznosiła ku świerkom modły i patrzyła, w jakim kierunku wiatr wygina ich gałęzie, ponieważ z tej strony miało przybyć do nich szczęście.
Drewno ze świerka jest miękkie i elastyczne, nadaje się do stosowania w budownictwie i meblarstwie oraz do produkcji papieru. Wykorzystywane jest do konstrukcji pudeł rezonansowych instrumentów muzycznych. Uważa się, że legendarne skrzypce Stradivariusa zawdzięczają swój niespotykany dźwięk między innymi szczególnym własnościom drewna świerkowego z Czech, z którego zostały wykonane.
